การผสมปุ๋ยใช้เอง ทำให้เกิดผลดีต่อเกษตรกรหลายอย่าง เช่น ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ย ลดน้ำหนักปุ๋ยที่จะต้องขนไปใส่ในไร่นาสวน ลดแรงงานในการหว่านปุ๋ยแต่เกษตรกรยังได้เนื้อธาตุปุ๋ยใส่ในพืชได้ครบถ้วนตามต้องการ

อุปกรณ์และปุ๋ยเคมี

• เครื่องชั่งที่ชั่งได้น้ำหนัก 50 กิโลกรัมขึ้นไป
• พลั่ว จอบ ถังพลาสติก สำหรับตักและชั่งปุ๋ย
• แม่ปุ๋ยสูตร 18-46-0 แม่ปุ๋ยสูตร 46-46-0 และแม่ปุ๋ยสูตร 0-0-60

วิธีผสมปุ๋ย

ปุ๋ยเคมีสูตรต่าง ๆ นั้นเทียบน้ำหนักจาก 100 กิโลกรัม เสมอไปทุกสูตร เช่น สูตร 16-20-0 หมายความว่า ปุ๋ยหนัก 100 กิโลกรัมมีไนโตรเจน 16 กิโลกรัม มีฟอสฟอรัส 20 กิโลกรัม และโพแทสเซียม 0 กิโลกรัม ซึ่งสามารถผสมใช้เองโดยดูในตารางผสมปุ๋ยสำเร็จรูปในการเลือกใช้กับพืชต่าง ๆ และปุ๋ยเคมี 1 กระสอบจะหนัก 50 กิโลกรัม เป็นมาตรฐาน

ตัวอย่างที่ 1 ต้องการผสมปุ๋ยเคมีสูตร 16-20-0 ใช้เอง จำนวน 100 กิโลกรัม ดูในตารางสำเร็จรูปหมายความว่า ต้องชั่ง

แม่ปุ๋ย 18-46-0 จำนวน 44 กิโลกรัม แม่ปุ๋ย 46-0-0 จำนวน 18 กิโลกรัม รวมหนัก 62 กิโลกรัม

ในกรณีที่ผสมปุ๋ยใช้เอง ไม่จำเป็นต้องใส่ตัวเติม (ดิน, ทราย) ดังนั้น เมื่อผสมปุ๋ยเคมีแล้วจะหนัก 62 กิโลกรัม (ตัวอย่างที่ 1) แต่มีคุณค่าเท่ากับปุ๋ยสูตร 16-20-0 ที่หนัก 100 กิโลกรัมในท้องตลาด ดังนั้นจึงเป็นการประหยัดเงินซื้อปุ๋ย ประหยัดแรงงานในการใส่ปุ๋ยและทุ่นแรงในการขนปุ๋ยได้มาก

การชั่ง

โดยนับกระสอบปุ๋ย เพราะปุ๋ยทุกกระสอบจะหนัก 50 กิโลกรัม แล้วชั่งเฉพาะจำนวนเศษที่น้อยกว่า 50 กิโลกรัม เช่น ต้องการชั่ง 70 กิโลกรัม ก็นับปุ๋ยมา 1 กระสอบ (50 กิโลกรัม) แล้วชั่งอีกเพียง 20 กิโลกรัม

การผสม

เทปุ๋ยลงบนพื้นดินแห้ง ๆ หรือพื้นปูนหรือผ้าพลาสติก ถ้าแม่ปุ๋ยจับตัวเป็นก้อนก็ทุบให้แตกเสียก่อน แล้วเทแม่ปุ๋ยอีกสูตรหนึ่งลงไปใช้พลั่วหรือจอบ คลุกเคล้าให้เข้ากันอย่างสม่ำเสมอ จนเป็นเนื้อเดียวกันแล้วนำไปใช้ในไร่นา ตามที่ต้องการต่อไป

ตัวอย่างที่ 2 ต้องการผสมปุ๋ยสูตร 15-15-15 จำนวน 100 กิโลกรัม ดูจากตารางสำเร็จรูปจะเห็นว่าต้องชั่ง

• แม่ปุ๋ย 18-46-0 จำนวน 33 กิโลกรัม
• แม่ปุ๋ย 46-0-0 จำนวน 20 กิโลกรัม
• แม่ปุ๋ย 0-0-60 จำนวน 25 กิโลกรัม
• รวมหนัก 78 กิโลกรัม

ดังนั้นเมื่อผสมปุ๋ยใช้เอง จะหนักเพียง 78 กิโลกรัม เพราะไม่ใส่ตัวเติม (ดิน, ทราย) แต่คุณค่าเท่ากับปุ๋ยหนัก 100 กิโลกรัมในท้องตลาด นำไปใส่ในพืชไร่ ไม้ผล ตามต้องการ

ตารางสำเร็จรูปในการผสมปุ๋ยใช้เอง

ข้อแนะนำในการผสมปุ๋ยใช้เอง

1. ปุ๋ยผสมที่ได้จากการผสมเองนี้ ต้องผสมเท่าที่ต้องการจะใช้เท่านั้น อย่าผสมเผื่อไว้หลาย ๆ วัน ควรใช้ให้หมดเองภายใน 15 วัน โดยเก็บรักษาไว้ในที่แห้งและมีร่มเงา ไม่ให้ถูกฝนหรือความชื้น
2. ควรเลือกแม่ปุ๋ยที่มีลักษณะเป็นเม็ดก็เลือกแบบเดียวกัน หรือเป็นผง ก็เป็นผลเหมือนกัน เพื่อนำมาผสมกันแล้ว คลุกเคล้ากันได้ดี
3. ตารางผสมปุ๋ยสำเร็จรูปนี้ สามารถผสมได้ตั้งแต่ 25, 50 และ 100 กิโลกรัม ถ้าต้องการผสมมากหรือน้อยกว่านี้ ก็ให้เพิ่มหรือลดปริมาณแม่ปุ๋ยตาสัดส่วนได้
4. ต้องคลุกเคล้าเนื้อปุ๋ยให้สม่ำเสมอจนเป็นเนื้อเดียวกัน แล้วนำไปใส่ในพืชไร่นาสวนตามต้องการควรใส่ปุ๋ยก่อนให้น้ำ ไม่ควรใส่ปุ๋ยเมื่อใบพืชยังเปียก
5. มีแม่ปุ๋ยที่แนะนำเพียง 3 ชนิด คือ สูตร 18-46-0, 0-0-60 และ 46-0-0 เท่านั้น ก็สามารถผสมปุ๋ยเคมีได้ทุกสูตรตามต้องการ โดยดูจากตารางสำเร็จรูปนี้